Kilala mo ba ang mga pinakasikat na Pinoy rappers noong early 90s?

Malaki ang silbi ng musika sa emosyon ng bawat isa sa atin. Ang pakikinig dito ay isang mabisang paraan upang makalimutan ang mga problema, makapag-relax at makapag-unwind, makapaglabas ng sama ng loob, makapagpahayag ng nararamdaman, at masabi ang hindi kayang sabihin sa isang simpleng usapan (at mukhang pare-pareho lang ‘yung huling tatlo). At isa sa mga popular na uri ng musika sa Pilipinas ay ang rap music na unang pinasikat ng mga Amerikano noong 1980s. Kabilang sa mga popular na rappers noong dekada otsenta sina LL Cool J, Beastie Boys, Run DMC, at iba pa. Si Vanilla Ice na nakilala dahil sa kantang “Ice, Ice, Baby” at si MC Hammer na umawit ng“Pray” ay sumikat noong mga unang taon ng dekada nobenta.


Dahil sa bagong estilo ng awitin na ito na pinasikat ng mga Kano at Afro-Americans, naimpluwensyahan nito ang mga Pinoy. Kung ang mga Kanong rapper ay walastik sa pag-iisip ng kung anu-anong bagay o salita na maaaring isingit sa kanilang nickname o rapper name tulad na lamang ng halimaw (Beastie Boys), pagtakbo (Run DMC), martilyo (MC Hammer), yelo (Ice T), malamig na yelo (LL Cool  J), at yelong may flavor (Vanilla Ice), at kahit ‘yung mga rappers ng bagong milenyo ay ganoon din dahil meron sa kanilang barya-barya lang ang puhunan (50 Cent), merong mahilig sa gisantes (Black Eyed Peas), merong doktor (Dr. Dre), at meron ding mahilig sa tsokolate (“Eminem” milk chocolate. Melts in your mouth, not in your hands. Biro lang), aba siyempre hindi magpapatalo ang lahing palaban. Dito naman sa atin eh nauso noon ang “one-letter surname” o ‘yung pagso-shortcut ng apelyido ng rapper gamit lamang ang isang letra. At huwag ninyo silang babalewalain dahil kahit sila ang nagmamay-ari ng pinakamaikling apelyido sa Pinas, sila pa rin ang maituturing na haligi ng rap music dito sa ating bansa.

Noong pumasok ang dekada nobenta, tatlong rapper ang sumikat dito sa Pilipinas. Kilala mo pa ba sila?

Kiko!

“Mga kababayan ko, dapat na malaman n’yo, bilib ako sa kulay ko, ako ay Pilipino. Kung may itim o may puti, meron naming kayumanggi. Isipin mo na kaya mong abutin ang ‘yong minimithi.”

Hindi ko na kailangan pang makipagtalo kapag sinabi kong walang hindi nakakakilala sa kanya. Siya si Francis Magalona. Francis Michael Durango Magalona ang tunay na pangalan pero mas nakilala bilang si Francis M (eto na ‘yung sinasabi ko kanina. Sa unang letra: letrang M!). Nagsimula s’ya bilang isang breakdancer noong 1980 at nakasama rin sa ilang pelikula tulad ng “Bagets 2” at “Iputok Mo, Dadapa Ako” with Bossing Vic Sotto (na super payatot at makapal pa noon ang buhok) noong 1990. Noong taon din na ‘yun (1990) ni-release ang kanyang kauna-unahang album na “Yo!”. Kabilang sa album na ito ang mga awiting tulad ng “Man From Manila,” “Gotta Let ‘Cha Know,” “Cold Summer Nights,” at ang “Mga Kababayan” na talaga naming nagpakilala sa kanya bilang hari ng Pinoy rap. Dahil din sa kantang ito kaya nakilala ang isang uri ng rap na tinatawag na “nationalistic rap,” o mga awiting rap na nagpapahayag ng pagiging makabayan.

Sa pagkakaalam ko ay si Francis M din ang nagpauso ng “gupit-rapper” noong 90s. Ito ‘yung hairstyle na halos isang dangkal na ‘yung taas ng ahit sa gilid at kung minsan ay inuukitan pa ng kung anu-ano (tulad ng “peace sign” at salitang “Yo!” na makikita mismo sa buhok ni Francis M kung napanood mo ang pelikula n’ya noong 90s). Ang tuktok na bahagi naman ng buhok ay parang sinagasaan ng pison sa sobrang flat. Hindi lang ako sigurado kung sino sa kanilang dalawa ni MC Hammer ang unang nagpauso ng mala-puruntong na pantalon o baggy pants o super duper luwang na elephant pants (super duper kasi sobrang luwang talaga, siguro kasya ang binti ng sampung katao), o kung ano man ang tawag sa fashion na ‘yun. Maaari ding baka nag-usap silang dalawa at napagkasunduang pareho na lang nilang pausuhin ang ganoong estilo ng pananamit kaya huwag na natin silang pakialaman.

Masasabi kong si Francis M ang pinakauna kong inidolong mang-aawit. Ang album n’yang “Yo!”  ang pinakauna kong naging cassette tape noon. Paborito ko ang “Mga Kababayan” at lagi ko itong pinapatugtog sa aming lumang stereo. Kung tutuusin, pakiramdam ko eh “Mga Kababayan” lang ang track sa tape na ‘yun. Kung sabagay, halos kapapanganak pa lang sa akin noong mahiligan ko ito kaya wala akong paki sa ibang kanta noon, basta sikat, nagustuhan ko na. Pero nakakatuwang isipin na nakabisado ko ang lyrics ng kantang ito kahit na sinliit pa lang ako ng fetus noon, liban lang doon sa part na mabilis ang pagra-rap ni Francis M.

Hindi naman lingid sa atin na sumakabilang buhay na ang hari ng Pinoy rap noong taong 2009 dahil sa sakit na leukemia. Pero magpahanggang ngayon ay nananatili pa ring buhay ang kanyang mga iniwang alaala at habambuhay s’yang magiging Master Rapper na iniidolo ng mga kabataan at maipagmamalaki ng bansang Pilipinas.

Gamol!

“O ano, ayan kasi ang hihilig n’yo kasi sa magagandang babae, ang hihilig n’yo ksi sa magagandang lalake. O ano ang napala n’yo, eh ‘di wala. Kung ako sa inyo, makinig na lang kayo sa sasabihin ko. Humanap ka ng panget at ibigin mong tunay. ‘Yan ang dapat mong gawin kaya makinig ka sa akin and it goes a little something like this… Kung gusto mong lumigaya ang iyong buhay, humanap ka ng panget at ibigin mong tunay. Isang panget na talagang ‘di mo matanggap at huwag ang babae na iyong pangarap. Ngunit kung bakit ko sinabi ‘to’y simple lang ‘pagka’t magagandang babae ay naglalaro lang ng ‘yong oras, pagod, hirap at salapi ngunit handang-handang iwanan ka naman sa sandali kapag ikaw ay wala nang mabigay ‘di ba? Kaya panget na babae ang hanapin mo ‘day. At kung hindi, sige ka, puso mo’y mabibiyak. Mawalay man ang panget, hindi ka iiyak!”

Hanep. Kabisado ko pa rin pala ang ilang parte ng kantang “Humanap Ka Ng Panget”. Oo, ipinagmamalaki kong walang kopyahan ‘yan kaya baka merong mali. Pero hindi na importante ‘yun.

Nakilala ang kantang “Humanap Ka Ng Panget” noon ding taong 1990 at ang nagpasikat nito ay walang iba kundi si Andrew Espiritu o kilala sa pangalang Andrew E (ikalawang letra: letrang E!). Bago pa man naging tanyag ay una siyang nakilala bilang isang disc jockey (DJ) sa Euphoria, isang popular na club noon. Matapos i-release ang kanyang single ay lalo pa siyang sumikat at nagkaroon ng iba’t ibang pelikulang komedya na kanyang pinagbidahan tulad ng “Manchichiritchit,” “Pitong Gamol,” “Alabang Girls,” “Megamol,” “Row 4: Ang Baliktorians,” “Mahirap Maging Pogi,” “Burlesk King Daw O!,” at marami pang iba, na halos lahat gawa sa Viva Films at tumabo pa sa takilya.

Kung si Francis M ay sumikat dahil sa pagiging nationalistic ng kanyang mga kanta, si Andrew E naman ay nakilala dahil sa dirty rap o wholesome rap o mga kantang merong ibang kahulugan o double meaning. Isipin mo na lang kung ano ang pumasok sa utak ni Andrew E at gumawa s’ya ng mga awiting tulad ng “Bini B. Rocha,” “Pink Palaka,” “Banyo Queen,” “Jinompet,” at “Sinabmarin”. Isama mo pa d’yan ang nakakakiliting lyrics ng awiting “Andrew Ford Medina” at “Alabang Girls”  (pindutin na lang ang mga titulo nang makita ang lyrics sa kantang ‘yan).

Kung si Francis M ang pinakapaborito kong mang-aawit noon, masasdabi kong ang awiting “Humanap Ka Ng Panget” naman ang naging paborito kong dance step noon. Hindi ko alam kung ganoon talaga ang dance step o baka pauso lang namin ng mga kalaro ko ‘yung dance step nito na madalas naming sayawin kapag merong children’s party o kaya kapag magpapasikat kami sa mga uncle at auntie namin para mabigyan kami ng Juicy Fruit Gum o Bazooka Bubble Gum. Ang dance step na nakasanayan namin ay ‘yung parang “Running Man” at sasamahan mo ng galaw ng dalawang kamay na nakasarado ang kamao at parang sumusuntok ka sa lupa (basta intindihin n’yo na lang).

Ayon sa aking masusing pananaliksik (naks) sa Wikipedia (laging doon naman), napag-alaman kong nagwagi pala si Andrew E ng “Rap Album Of The Year” nito lang 2010 para sa kanyang latest album na “Clubzilla.” Kung ako ang inyong tatanungin eh wala akong alam na kanta doon kaya mabuti pang magsaliksik na lang din kayo sa internet (kung gusto n’yo).

Bitoy!

Maaaring mabigla kayo dahil sinama ko ang artistang si Michael V (ikatlong letra: letrang V!) na nakilala bilang isang mahusay na komedyante. Pero para sa mga hindi nakakaalam, una s’yang sumikat bilang isang kompositor at mang-aawit. Siya si Beethoven Del Valle Bunagan sa tunay na buhay (kaano-ano kaya n’ya ang pamilya Del Valle sa “Mara Clara”? Biro lang).

Noong sumikat ang awiting “Humanap Ka Ng Panget” ni Andrew E, naisipan ni Michael V na gumawa ng kantang kokontra sa awiting ‘yun kaya nabuo ang “Maganda Ang Piliin (Ayoko Ng Panget)” ka-duet ng kaibigan at rapping partner na si Dianne. At tulad ng inaasahan, sumikat hindi lamang ang awiting ‘yun kundi pati na rin si Michael V at nakasama pa siya sa ilang mga pelikulang komedya tulad ng “Mama’s Boys,” “Rubberman,” “Anting-Anting,” “Sinaktan Mo Ang Puso Ko,” “Si Ayala At Si Zobel,” “Bitoy Ang Itawag Mo Sa Akin,” at marami pang iba.

Naaalala ko noong kasikatan ni Michael V bilang isang rapper, ‘yung pinsan kong utal-utal magsalita noon (kung nagbabasa kayo ng mga kuwento ko ay marahil alam n’yong nababanggit ko na ang pinsan kong ito) ay tinutukso naming Michael B. Hindi naman s’ya magaling magpatawa at lalong hindi magaling mag-rap o kumanta. Binansagan lang naming s’yang Michael B dahil mahilig s’yang magpalipad noon ng saranggola o burador sa bukid kaya tinawag s’yang Michael B as in “burador”. Michael Burador na taga bukid. Ayos!

+++++++

Sila ang mga sikat na Pinoy rappers noong dekada nobenta. Mga mang-aawit na walang ibang hangarin kundi magpahayag ng kanilang saloobin sa pamamagitan ng isang makapangyarihang sandata ng pakikipag-usap, ang musika.

Eto naisip ko lang: Ano nga kaya kung nagkaroon noon ng batas na nagsasabing isang Pinoy rapper lamang ang allowed sa bawat isang letra? Kung 26 lahat ng letra sa English alphabet (hindi kasama ang “ñ” at “ng”), bale 26 rappers lang ang mapo-produce ng Pilipinas. Hanep! Okay, sabaw ito kaya huwag na lang pansinin.

Siya nga pala, tawagin ninyo na lang akong Alden F. Break it down, y’all!!!

Yikes. \m/\m/